Việc kiểm soát xuất khẩu kim loại chiến lược không còn là biện pháp đơn thuần về thương mại. Trung Quốc đang sử dụng nó như một công cụ chính trị – kinh tế toàn cầu. Gần đây, Bắc Kinh đưa ra loạt chính sách siết chặt xuất khẩu ba kim loại trọng yếu. Những kim loại này đóng vai trò quan trọng trong sản xuất chip, quốc phòng và năng lượng sạch. Diễn biến này gây xáo trộn mạnh chuỗi cung ứng khoáng sản toàn cầu.
Trung Quốc ra mắt biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt
Trung Quốc đã triển khai các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ba kim loại chiến lược từ đầu năm. Các kim loại gồm antimony, germanium và gallium. Mặc dù sản lượng không lớn, chúng lại giữ vai trò sống còn với ngành công nghệ. Tình trạng xuất khẩu đã giảm mạnh xuống mức thấp kỷ lục. Trong khi đó, giá cả các kim loại này trên thị trường thế giới lại tăng vọt. Bắc Kinh đang củng cố vị thế kiểm soát chuỗi cung ứng khoáng sản toàn cầu.
Động thái này không chỉ là phản ứng thương mại mà còn được xem là đòn bẩy chiến lược của Bắc Kinh trong cạnh tranh công nghệ với phương Tây. Việc sử dụng quyền kiểm soát xuất khẩu như một công cụ địa chính trị đang khiến nhiều quốc gia lo ngại về tính ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu, nhất là trong các ngành công nghiệp công nghệ cao.
Vị thế của Trung Quốc trong sản xuất kim loại
Hiện Trung Quốc là nhà sản xuất hàng đầu thế giới về antimony, germanium và gallium. Đây là những nguyên liệu không thể thiếu cho quốc phòng, công nghệ xanh và sản xuất chip. Với nền kinh tế toàn cầu đang thúc đẩy chuyển đổi số và năng lượng sạch, vai trò của ba kim loại này càng trở nên thiết yếu. Việc kiểm soát xuất khẩu kim loại giúp Trung Quốc có lợi thế chiến lược trong nhiều lĩnh vực.
Sự phụ thuộc vào Trung Quốc khiến nhiều quốc gia phát triển bắt đầu đánh giá lại chiến lược nhập khẩu khoáng sản. Trong tương lai gần, các nước như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu có thể tăng tốc đầu tư vào khai khoáng nội địa hoặc xây dựng liên minh chuỗi cung ứng nhằm giảm bớt rủi ro phụ thuộc quá mức.
Thay đổi chính sách xuất khẩu từ đầu năm 2023
Kể từ tháng 1/2023, ba kim loại trên đã bị đưa vào danh sách cần kiểm soát. Đến tháng 12, Trung Quốc chính thức cấm xuất khẩu các kim loại này sang Mỹ. Doanh nghiệp muốn xuất khẩu phải xin giấy phép từ nhà nước. Quá trình xin phép được đánh giá là thiếu minh bạch. Điều này tạo điều kiện cho Trung Quốc kiểm soát chặt nguồn cung và củng cố vị trí trong ngành khai thác khoáng sản. Đây là một bước đi mang tính chiến lược cao trong chính sách thương mại.
Một số doanh nghiệp quốc tế đã lên tiếng phản ứng với các quy định mới, cho rằng điều này làm méo mó thị trường và gây khó khăn trong dự báo chi phí. Dù vậy, Trung Quốc dường như sẵn sàng chịu áp lực ngắn hạn để bảo vệ lợi ích dài hạn trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
Tác động đến thị trường toàn cầu
Việc kiểm soát xuất khẩu kim loại tạo ra hệ quả sâu rộng cho thị trường toàn cầu. Các quốc gia phát triển hiện rất phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng các kim loại chiến lược đang tăng nhanh. Điều này khiến giá kim loại biến động mạnh, gây khó khăn cho các nhà sản xuất và đầu tư. Chuỗi cung ứng toàn cầu đứng trước nguy cơ gián đoạn kéo dài. Cạnh tranh địa chính trị trong lĩnh vực nguyên liệu thô vì thế cũng leo thang.
Việc Trung Quốc đẩy mạnh kiểm soát xuất khẩu kim loại là lời cảnh báo cho toàn cầu. Đây không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là chiến lược sức mạnh mềm về địa chính trị. Các nhà đầu tư, đặc biệt là trong ngành công nghệ, cần theo dõi sát diễn biến này. Chuỗi cung ứng, giá cả và chính sách thương mại quốc tế sẽ còn nhiều thay đổi trong thời gian tới.
Tiếp tục theo dõi Apollo Analytics để không bỏ lỡ những phân tích sâu sắc về thị trường tài chính, kinh tế và chính sách toàn cầu.